SCHULDENVRIJ
Op weg naar financiële redzaamheid
Menswaardig leven in schuldafbouw: MELISA
Om schuldbemiddelaars, arbeidsrechters en gerechtsdeurwaarders te ondersteunen in hun taak om een menswaardig leefgeld te berekenen voor individuen en gezinnen in schuldafbouwtrajecten, ontwikkelden we MELISA. Deze rekentool hanteert de referentiebudgetten voor maatschappelijke participatie. Referentiebudgetten zijn geprijsde korven van goederen en diensten die weerspiegelen welk inkomen in Vlaanderen minimaal nodig is om te participeren aan de samenleving. Hiervoor wordt een financiële ondergrens berekend. Deze budgetten zijn gericht op een lange termijn en houden bijvoorbeeld ook rekening met kosten voor de vervanging van duurzame consumptiegoederen (zoals een koelkast of wasmachine).
Tips en voorbeelden over het leven met een menswaardig leefgeld staan gebundeld in de brochure Grip op leefgeld. Menswaardig leven in schuldafbouw.
MELISA heeft meerdere voordelen: zo creëert het berekende maandbudget een gestructureerd overzicht van inkomsten en noodzakelijke uitgaven, en wordt door de vergelijking van de reële uitgaven met referentiebedragen duidelijk voor welke uitgavecategorieën er veel of weinig wordt uitgegeven. Het maandbudget biedt tevens de mogelijkheid om aan te duiden wie verantwoordelijk is voor welke uitgavepost, de schuldbemiddelaar of de cliënt. Afspraken over wie welke uitgaven betaalt, zijn hierdoor op papier vastgelegd en kunnen in de loop van de schuldafbouw worden herzien (bijvoorbeeld voor de geleidelijke overgang van een strikter budgetbeheer naar een minder gecontroleerde budgetbegeleiding).
MELISA beantwoordt aan vijf criteria:
-
Het is een wetenschappelijke tool, die is gebaseerd op een wetenschappelijk referentiekader over universele menselijke behoeften in functie van een menswaardig leven
-
Het is een flexibele tool, die op maat van iedere cliëntsituatie de hoogte van de minimaal noodzakelijke uitgaven berekent en die gemakkelijk aanpasbaar is indien de leefsituatie wijzigt;
-
De tool biedt een gedetailleerd en gestructureerd overzicht van alle noodzakelijke uitgaven
-
De tool bevat correcte informatie en is up-to-date. De kostprijs van noodzakelijke goederen en diensten wordt ieder jaar aangepast aan de prijsevolutie en iedere vijf jaar aan de gewijzigde maatschappelijke context
-
De tool is haalbaar zodat de schuldbemiddelaar deze kan invullen op basis van de informatie over de financiële, leef- en gezinssituatie van de schuldenaar waarover hij/zij gewoonlijk beschikt, zonder (noemenswaardige) bijkomende informatievergaring.
Samengevat vormt MELISA een wetenschappelijk onderbouwde en objectieve richtnorm voor een menswaardig leefgeld en biedt het handvatten aan om het gezinsbudget (beter) te beheren. Door de wetenschappelijke onderbouwing en de ondergrens die is vastgelegd voor het begrip menselijke waardigheid zijn de berekende leefgelden objectief te verantwoorden aan de debiteur, de schuldeisers en de rechter.
Ook buiten schuldafbouwtrajecten zijn de referentiebudgetten voor maatschappelijke participatie zinvol in te zetten. OCMW's vinden daarvoor ondersteuning in REMI, de diensten studentenvoorzieningen van hogescholen en universiteiten zetten STUFI in en consumenten kunnen voor zichzelf een menswaardig inkomen berekenen via de Budgetcalculator.
